Pochodzenie świąt

Pochodzenie świąt

W wielu krajach ÅšwiÄ™ta Bożego Narodzenia sÄ… najważniejszym wydarzeniem roku – okresem radoÅ›ci oraz szczodroÅ›ci. Powszechnie uważa siÄ™, że Å›wiÄ™to to wywodzi siÄ™ z tradycji chrzeÅ›cijaÅ„skiej, lecz w rzeczywistoÅ›ci jego korzenie sÄ… znacznie starsze.

Geneza święta, zwanego dzisiaj Bożym Narodzeniem, sięga początków ludzkości. Człowiek był uzależniony od Słońca, którego życiodajna energia zapewniała mu pożywienie i powodzenie. Święta pogańskie nawiązywały często do zmieniających się pór roku i do wędrówki Słońca. Szczególne znaczenie miało zimowe i letnie przesilenie dnia z nocą. Przesilenie zimowe, przypadające 22 grudnia, po którym dni znowu stają się dłuższe, miało najważniejsze znaczenie. Na długo przed okresem rzymskim ludy zamieszkujące Europę uroczyście obchodziły ponowne przebudzenie przyrody i powrót światła, z którym łączyła się nadzieja i życie.

Starożytni Rzymianie między 17 a 24 grudnia obchodzili Saturnalia, ku czci boga Saturna, boga rolnictwa i zasiewów. W porze zimowej przyroda odpoczywa, ustają roboty w polu. W dawnych czasach oznaczało to mniej pracy oraz spichrze i spiżarnie pełne jesiennych zbiorów: idealna pora, by świętować. Później połączono Saturnalia z obchodami Nowego Roku i dwutygodniowy okres zabawy stał się regułą w Cesarstwie Rzymskim.

Kiedy religia chrześcijańska zataczała coraz szersze kręgi, trudno było się wyrzec dwóch tygodni nieograniczonej swobody. Ludzie niechętnie rezygnowali ze starego, pogańskiego święta na rzecz religii bardziej powściągliwej i surowej.
Znacznie groźniejszym jednak rywalem dla chrześcijaństwa, był wywodzący się z Persji kult bóstwa słonecznego – Mitry.

W pogańskiej tradycji Mitra był bogiem światła, uosobieniem czystości i cnoty. 25 grudnia dzień jego narodzin, był dla jego czcicieli najważniejszym dniem w roku. W II i III wieku n.e. kult Mitry, który zawierał wiele analogii do znacznie młodszej religii chrześcijańskiej, ogarnął swym zasięgiem całe Cesarstwo Rzymskie.
KoÅ›ciół chrzeÅ›cijaÅ„ski, którego misjÄ… byÅ‚o zdobyć jak najwiÄ™cej wyznawców, walczyÅ‚ z bardzo popularnym kultem Mitry. W IV wieku n.e. hierarchia KoÅ›cioÅ‚a chrzeÅ›cijaÅ„skiego wpadÅ‚a na pomysÅ‚ przejÄ™cia 25 grudnia i obchodzenia w tym dniu Å›wiÄ™ta chrzeÅ›cijaÅ„skiego – narodzin Jezusa, które wczeÅ›niej czczono 6 stycznia (dokÅ‚adna data narodzin Jezusa jest nieznana).

Gdy później wiara chrześcijańska objęła Europę północną, także i tam obrzędy związane z zimowym przesileniem dnia z nocą zastąpiono świętem narodzin, czyli Bożym Narodzeniem. W miarę chrystianizacji kolejnych państw i ludów ich pogańskie obrzędy przenikały do obchodów tego święta. Dlatego też, decyzja o przeniesieniu obchodów narodzin Jezusa na dzień 25 grudnia, pozwoliła włączyć do święta niektóre elementy legendy o narodzinach Mitry. Bóstwo to przyszło na świat w grocie, a zdarzeniu temu towarzyszyła tajemnicza jasność na niebie. Miejscem narodzin Jezusa była także grota nieopodal Betlejem, a Trzej Królowie wędrowali do niej kierując się blaskiem gwiazdy. Dopiero znacznie później grotę zastąpiła stajenka. Wzruszająca opowieść o dzieciątku spoczywającym w żłobie jest dziś głównym motywem bożonarodzeniowym w większości krajów zachodniej oraz północnej Europy. Wątek Trzech Króli (Biblia nie precyzuje, że było ich trzech oraz ze byli to akurat królowie) natomiast zachował swoje znaczenie w tradycji wschodnioeuropejskiej.

Przeniesienie święta narodzin Jezusa na 25 grudnia pociągało za sobą zmianę obrzędów. Kościół nie mógł się jednak pogodzić z wesołymi, często rubasznymi przedstawieniami i tańcami, typowymi dla pogańskich obrzędów związanych z przesileniem zimowym. Ostatecznie postanowiono zmienić ich charakter oraz nadać im religijny wydźwięk. Powstały więc przedstawienia misteryjne i szopki, a kolędy zaczęły stopniowo wypierać tradycyjne, ludowe piosenki.
Wraz z ekspansją wiary chrześcijańskiej na północ należało pomieścić w niej pogańskie obrzędy Germanów. Pomimo dużej niechęci wobec zwyczajów związanych z kultem światła i ognia, to właśnie one stały się charakterystycznym elementem współcześnie obchodzonych świąt Bożego Narodzenia: rozświetlone drzewko, symbol nadziei, jest niczym innym, jak zapożyczeniem z tradycji krajów Europy północnej, któremu nadano nowe, chrześcijańskie znaczenie.

25 grudnia 336 r. n.e. Rzym obchodzi pierwsze święta Bożego Narodzenia. Pod koniec IV wieku chrześcijaństwo ostatecznie wyparło kult Mitry i stopniowo objęło całą Europę.

W VII – XV w. Boże Narodzenie staje siÄ™ uniwersalnym chrzeÅ›cijaÅ„skim Å›wiÄ™tem religijnym. W XVI w. Å›wiÄ™to przeistacza siÄ™ w cichÄ… uroczystość w rodzinnym gronie, w Europie zaczęły bowiem obowiÄ…zywać nowe wartoÅ›ci, sformuÅ‚owane w toku reformacyjnych i kontrreformacyjnych przemian. Boże Narodzenie staÅ‚o siÄ™ spokojnym, refleksyjnym, rodzinnym Å›wiÄ™tem. Ale czy biblijnym…?
______________________________________________
Legenda sylwestrowa

W X wieku znana byÅ‚a legenda o uwiÄ™zieniu w roku 317 Lewiatana (mityczne stworzenie, potwór morski, wąż lub smok o kilku gÅ‚owach) w podziemiach Lateranu (ówczesnej siedziby papieży) przez papieża Sylwestra I. Magia okrÄ…gÅ‚ej liczby 1000 kazaÅ‚a spodziewać siÄ™ nadzwyczajnych zdarzeÅ„. Proroctwa Sybilli powiadaÅ‚y, że z przeÅ‚omem wieków potwór wydrze siÄ™ z wiÄ™zienia i zniszczy ziemiÄ™ i niebo. Przerażenie wzmagaÅ‚a zbieżność tych wizji z nowotestamentowÄ… ApokalipsÄ… Å›w. Jana. Znaku zapowiadajÄ…cego katastrofÄ™ dopatrywano siÄ™ również w osobie ówczesnego papieża, który uprawiaÅ‚ jakoby praktyki czarnoksiÄ™skie (w istocie wyksztaÅ‚cony w matematyce, mechanice i astronomii, budowaÅ‚ zegary i instrumenty astronomiczne). A przy tym przybraÅ‚ imiÄ™ Sylwestra II, co budziÅ‚o skojarzenie „jeden Sylwester uwiÄ™ziÅ‚ smoka, drugi go wypuÅ›ci”… Toteż gdy nastaÅ‚ nowy rok 1000, a spodziewana katastrofa nie nadeszÅ‚a, euforia ogarnęła lud, który cieszyÅ‚ siÄ™ i bawiÅ‚ do nastÄ™pnego dnia. Zdarzenie to daÅ‚o poczÄ…tek corocznym sylwestrowym zabawom.
Jak myślisz czy te wszystkie święta mają aprobatę Boga? Możesz to sprawdzić w Biblii.